Waar in Nederland de mobiele bank bunq afgelopen jaar pas werd opgericht bestaat een soortgelijke bank in Rusland al sinds juli 2012. De RocketBank was een kleine startup die snel in gebruikers bleef groeien, maar in tegenstelling tot bunq, die wel een in het bezit van een banklicentie zijn, had zij een andere bank als partner nodig had. Waar de gebruikers alleen een app nodig hadden om al hun geldzaken te regelen, moest de bank zelf andere financiële instelling zoeken om klanten accounts op te bewaren en overboekingen te doen. Ruim drie jaar lang kon RocketBank zijn gebruikers een makkelijke manier bieden voor het beheren van geldzaken. Maar op den duur leidde deze samenwerking tot problemen. Op 28 januari werden alle bankpassen en online transacties van de bank geblokkeerd. Commercial Bank Intercommerz, de partner van RocketBank, had namelijk, net als veel andere Russische banken, grote financiële problemen en hier werden onder andere de RocketBank gebruikers de dupe van.
De financiële problemen van de banken vloeien voort uit de huidige economische situatie die momenteel redelijk bedroevend is te noemen. De olieprijs is zeer laag, de Roebel is instabiel en ondanks optimisme van Ruslands politieke leiders is de kans groot dat hierdoor de economie dit jaar zal blijven krimpen. In Rusland wordt ingezien dat de banken het hierdoor zwaar hebben, maar naar een echte oplossing voor het probleem wordt nog niet echt gezocht. Momenteel wordt het bankenprobleem een beetje genegeerd. Dit plan van aanpak verklaart de minimale publiciteit die het probleem afgelopen jaar kreeg. In 2015 hebben bijna tweehonderd Russische banken hun deuren moeten sluiten. In januari was dit ook het geval voor Commercial Bank Intercommerz, maar niet voordat er bij RocketBank een chaos was gecreëerd.
“Haal je geld van onze rekeningen af. Het gaat niet goed met Commercial Bank Intercommerz!”
Bij RocketBank heerste al even de angst voor mogelijke financiële problemen bij partner Intercommerz. Ondanks dat Intercommerz telkens geen blijk gaf van serieuze problemen, stuurde het management van RocketBank al hun gebruikers 28 januari 2016 een mail met een zeer duidelijke boodschap: “Haal je geld van onze rekeningen af. Het gaat niet goed met Commercial Bank Intercommerz!”. Een groot aandeel van de gebruikers reageerde snel op deze oproep en schreef al hun geld over naar andere rekeningen. Dit bleek een zeer verstandige beslissing, want anderhalf uur na ontvangst van de mail werden alle rekeningen van RocketBank geblokkeerd. Niemand kon meer bij zijn geld.
Het blokkeren van alle rekeningen ging gepaard met het verzenden van een tweede mail. Deze tweede mail bevatte een heel andere boodschap: de gebruikers werden verzocht niet in paniek te raken. Heel verrassend was het echter niet dat veel gebruikers al een redelijk stressniveau hadden bereikt en RocketBank bood zijn excuses aan voor de overhaaste beslissingen die eerder die dag waren genomen. Ook werd in deze mail vol lof gesproken over Intercommerz en werd tevens aan hen excuses aangeboden.
Waar vele gebruikers hulpeloos zaten te wachten, want ook de volgende dag kon niemand bij zijn geld, handelde het management van RocketBank uitstekend en gelukkig tegen de Russisch gang van zaken in. Waar namelijk het doen en laten van de meeste Russische banken momenteel zeer gesloten is, en ook onderzocht wordt, is de RocketBank een perfect voorbeeld van hoe het ook kan. In plaats van alle propaganda en chantage ging de bank voor volledige transparantie. Op de site van de bank werd de volgende dag een lange uitleg geplaatst over de tegenstrijdige gebeurtenissen van de dag ervoor.
Hieruit kwam naar voren wat er achter de schermen was gebeurd. De eerste mail was gemeend en had als doel de gebruikers te beschermen tegen mogelijk faillissement van Intercommerz Bank. De tweede mail werd de bank echter opgedrongen: Intercommerz dreigde de accounts niet meer te activeren, tenzij RocketBank de stellingen in de eerste mail terug zou trekken en zijn excuses zou aanbieden. Deze belofte kwam Intercomerz echter niet na en zij bleven dit, hoewel RocketBank alles deed wat van ze werd gevraagd, ook volhouden.
De volgende dag, nog voordat de uitleg van RocketBank verscheen, werd Intercommerz Bank onder toezicht van de Russische Centrale Bank geplaatst. Uiteindelijk werd 8 februari deze bank zijn banklicentie afgenomen en failliet verklaard. Mede dankzij de openheid die RocketBank volhield tijdens dit proces is al hun gebruikers een flinke vergoeding beloofd. Ook is een partnership met een andere Russische bank aangegaan, waardoor zo’n 70 procent van de gebruikers gewoon weer gebruik kunnen maken van de mobiele bank.
Waar het voor RocketBank en zijn gebruikers redelijk afloopt, is dit nog lang niet overal in Rusland het geval en bij de Centrale Bank begint ook dat besef te komen. Beetje bij beetje wordt er vanuit de Centrale Bank een einde gemaakt aan de corruptie en leugens van de Russische bankenwereld. Want waar de banken en ook politici met een stalen gezicht blijven ontkennen dat de economie afstevent op een crisis, ziet de gemiddelde Rus zijn koopkracht steeds verder afdalen.
Dit voorbeeld van de RocketBank laat zien hoe de Russische bevolking als speelbal dient van de grote banken. Hoewel mensen hun koopkracht maar zien blijven dalen, wordt hen keer op keer verteld dat het goed gaat. Hoewel de Centrale Bank hier eindelijk wat aan begint te doen, kijkt de Russische bevolking nog altijd hulpeloos toe hoe ze met de dag alleen maar armer wordt.
Dit artikel is geschreven door Yorick Wanders
