De ontwikkelingen in de blockchain wereld gaan ongelofelijk snel. Niet alleen de marktwaarde, de totale waarde van alle blockchains, is in drie maanden van 23 naar 113 miljard dollar gestegen, maar de onderliggende ontwikkelingen gaan minstens even snel. En dat terwijl het enthousiasme stijgt en een groeiend aantal mensen zich afvraagt wat we er nou allemaal precies mee kunnen. In een poging hier inzicht in te geven gaan we drie cryptoprojecten tegen het licht houden, zodat jij een beter idee krijgt van wat de blockchain ons allemaal te bieden heeft.
In dit artikel wordt aangenomen dat het concept van blockchain in grote lijnen bekend is. Nog nooit van blockchain gehoord? Dan raden we aan het vorige artikel eerst te lezen
Elke grote innovatie boort een nieuwe markt aan. Zo bracht de Lisa de grafische interface naar de computer, en de markt voor de PC was geboren. Zo bracht de iPod een manier om duizend liedjes in je broekzak te stoppen, en zo ontstond de markt voor de mp3-spelers. Zo bracht de iPhone de telefoon die te bedienen is door het scherm aan te raken, en daar was de smartphonemarkt. Het patroon is duidelijk: één compleet nieuw idee is het begin van honderden variaties van toepassingen van dat idee. Hoe zit dat dan met Bitcoin? Die bracht ons een praktische manier om een betrouwbaar systeem te maken zonder centrale autoriteit. Decentralisatie is het sleutelwoord bij de innovatie achter Bitcoin. Decentralisatie van informatie om precies te zijn, oftewel, de decentrale database.
De database zelf is een uitvinding die zijn oorsprong vond bij de FBI. Maar na enkele maanden onderzoeken kwamen ze tot de conclusie dat een database dusdanig veel rekenkracht zou vragen van de computer dat het een praktisch onmogelijke toepassing was. Larry Ellison ging met dat idee aan de haal. Hij kwam erachter wanneer je de code efficiënter schreef en je aannam dat computers sneller zouden worden, het wel degelijk een bruikbaar concept was. Hij heeft de database doorontwikkeld en zijn bedrijf, Oracle, is er een van de grootste technologiebedrijven ter wereld mee geworden.
Iedereen die ooit met data heeft gewerkt weet hoe databases werken. Het zijn grote tabellen met eindeloos veel gegevens. Uitvoerig gestructureerd en makkelijk doorzoekbaar. Veel bedrijven gebruiken databases die ze goed moeten beschermen, omdat er veel gevoelige informatie in staat. Neem bijvoorbeeld je eigen bank. Zij hebben je saldo in een database staan. Net als je wachtwoord en je creditcardgegevens. Of neem bijvoorbeeld iCloud, de dienst van Apple om fotos en videos op te slaan. Veilig, zodat niemand anders erbij kan (toch?). Je kunt wel zeggen dat in de huidige maatschappij informatie op veel plekken in grote hoeveelheden wordt gecentraliseerd.
Het grote nadeel van die centralisatie is dat je afhankelijk bent van de beveiliging van deze derde partij. De Fappening[De Fappening was een groot lek waar duizenden (naakt)foto’s van veelal beroemde mensen op straat kwamen te liggen nadat ze door hacken waren verkregen] was bijvoorbeeld niet mogelijk geweest als Apple de beveiliging van iCloud op orde had gehad. Maar over een andere boeg, wat gebeurt er als het centrale figuur zelf ook alle gegevens verliest? Als een stagiair bij de ING per ongeluk de saldi van duizenden klanten verwijdert? Centralisatie van informatie komt met een scala aan onzekerheden. Van veiligheid en stabiliteit naar meer dan dat. Zo luidt het oude spreekwoord: “kennis is macht”. En dat geldt vandaag de dag nog steeds. De enige reden dat Google al zijn webdiensten gratis kan aanbieden is omdat het voor hen een informatiebron is om advertenties mee te personaliseren.
Om deze centrale machtspositie buitenspel te zetten wist Bitcoin een financieel systeem te creëren waarin iedereen gelijk is. Een meer dan democratisch systeem waarin geen centraal figuur de mogelijkheid heeft om zomaar geld te maken, te verduisteren of af te pakken. Iedereen heeft een gevalideerde kopie van de huidige stand van zaken en wie de zaak probeert te bedonderen door saldi aan te passen in zijn eigen kopie valt direct door de mand.
Het is de decentralisatie van de database wat het innoverende idee achter Bitcoin is. En binnen een paar jaar zijn er honderden projecten opgestart gebaseerd op datzelfde, gedecentraliseerde idee. Veel daarvan zijn schaamteloze kopieën, gewoon munten die hetzelfde trucje toepassen. Maar er zitten ook een aantal projecten tussen die het idee van de decentralisatie gepakt hebben en daarmee hele interessante dingen aan het doen zijn.
Siacoin
Het eerste project wat we onder de loep gaan nemen, is Sia. Dat is een cloudopslagdienst met haar eigen cryptocurrency: de Siacoin. Cloudopslag is op dit moment een behoorlijk gecentraliseerd proces. De meeste mensen die dingen opslaan in een dergelijke dienst doen dat bij Google Drive, iCloud, Microsoft Onedrive of Dropbox. Als je een abonnement hebt zijn alle bestanden opgeslagen bij één partij. Je bent afhankelijk van hun beveiliging en van hun eerlijkheid. Want wie zegt dat ze zelf geen masterkey hebben, zodat ze toch in alle bestanden kunnen spieken? Niet heel veilig, dachten ze bij Sia.
Sia werkt alleen iets anders dan normaal. Nu stuur je een bestand naar de cloud en hoop je dat hij daar goed wordt beveiligd. Bij Sia wordt het bestand eerst lokaal versleuteld en vervolgens in tientallen stukken geknipt. Tijdens het uploaden komen al deze losse stukken op verschillende computers te staan. Versleuteld en incompleet, dus elk losse stukje is volledig onbruikbaar. De computers waar de bestanden worden opgeslagen heten hosts. En dat zijn gewoon mensen en bedrijven die hun overgebleven opslagruimte verhuren. Dat wil dus zeggen, je betaalt rechtstreeks aan de mensen die jouw gegevens bewaren. En als jij een laptop hebt waar je een paar gigabyte ongebruikte opslagruimte hebt, kun je die ook verhuren en kun je er dus ook aan verdienen. Het Sianetwerk zorgt ervoor dat je gegevens zo verspreid zijn dat je er altijd bij kan. Er zijn meerdere kopieën van alle stukjes op verschillende plekken opgeslagen, zodat ook wanneer een computer uit staat, of bijvoorbeeld als de harde schijf van iemand anders crasht, je nog steeds bij jouw bestanden kan.
Sia werkt met een blockchain van smart contracts. Dat wil zeggen dat als je een bestand upload dan sluit jouw computer verhuurovereenkomsten met tientallen hosts. Die smart contracts werken zo dat wanneer de host jouw gegevens kwijtraakt, jij je geld terug krijgt.
Op dit moment is Sia nog druk in ontwikkeling, maar de prognose is dat vijf terrabyte aan cloudopslag via het Sia netwerk ongeveer 15 dollar per maand gaat kosten. Terwijl voor een vergelijkbaar pakket van Google Drive 650 dollar in rekening wordt gebracht. Dropbox biedt onbeperkte zakelijke opslag voor 15 dollar, maar dat dat is niet alleen per maand, maar ook per gebruiker met een minimum van drie gebruikers. Of Sia net zo gebruiksvriendelijk zal of kan worden als Dropbox kun je vooraf niet zeggen. Alleen weet je bij Sia zeker dat jij echt de enige bent die bij je bestanden kan. En verder niemand anders. Dat is wel een prettig idee.
Wat we hier dus hebben gezien is dat het idee van een decentrale database de cloudopslag op de schop neemt. Door de werking van het netwerk kan niemand anders behalve jij bij je bestanden. Daar hoef je je vertrouwen niet voor in een bedrijf te leggen, maar in de werking van cryptografie. Sia werkt met een eigen blockchain en is dus echt een onafhankelijk project. In tegenstelling tot het volgende project. Dat is een initiatief wat gebouwd is op Ethereum. Zij hebben dus geen eigen blockchain gemaakt, maar gebruiken de publieke blockchain van een ander.
Iconomi
Iconomi is niet alleen een cryptocurrency, het is ook een soort aandeel in een beleggingsfonds. In oktober 2016 hebben de mensen achter Iconomi een ICO (Initial Coin Offering) gehouden. Een ICO is een soort IPO, maar dan met cryptocoins in plaats van aandelen. Bij de ICO haalden ze grofweg tien en een half miljoen dollar op.
Met dat opgehaalde geld heeft Iconomi een team aangetrokken van inmiddels twintig mensen. Zij verdiepen zich in de markt van cryptocurrencies in de hoop daar winst op te maken. Uit hun kwartaalcijfers blijkt dat ze eind maart tien miljoen dollar winst hadden gemaakt. Iconomi gebruikt van de winst die ze maken 80% om de portfolio te laten groeien. 20% wordt gebruikt om hun initiële coins terug te kopen. Deze teruggekochte munten worden vervolgens uit circulatie gehaald. Dit zorgt voor twee effecten tegelijk. Enerzijds wordt de portfolio achter de munt steeds meer waard. Anderzijds wordt het aantal munten waar deze portfolio over verdeeld wordt steeds kleiner. Beide resulteren in hetzelfde effect: de waarde van de munt stijgt.
In principe is Iconomi de ideale munt voor mensen die wél in blockchain willen investeren, omdat ze zien dat het nog wel eens heel groot zou kunnen gaan worden, maar niet de tijd of expertise hebben de gehele markt te doorgronden. Door het kopen van de munt zet je andere mensen aan het werk om in de cryptomarkt rendement te behalen.
Zo zie je dat niet alle cryptoprojecten hun eigen blockchain bouwen. Iconomi maakt gretig gebruik van de infrastructuur die door Ethereum is ontwikkeld. En ze zijn niet de enige. Alleen al op moment van schrijven staan er op coinmarketcap 135 munten die bestaan bovenop de blockchain van een ander.
IOTA
Het laatste project wat uitgelicht wordt maakt ook geen gebruik van een eigen blockchain. Die maken überhaupt geen gebruik van blockchain, maar wel en een gedecentraliseerd netwerk. IOTA is daarom wel het interessantste project uit dit lijstje. En dat is omdat IOTA de eerste blockchainloze cryptocurrency is. In plaats van een blockchain werkt IOTA met een Tangle. De Tangle is een directed acyclic graph. Het is een netwerk waar transacties elkaar valideren.
Bij blockchain heb je een zogeheten blocktime. Dat is de tijd waarin een nieuw block verschijnt. Alle transacties in die tussentijd moeten gefilterd worden op misbruik, en de verzameling goedgekeurde transacties worden gebundeld en in het block met de rest van het netwerk gedeeld. Dit systeem van valideren heet Proof of Work en het is waar blockchain miners hun rekenkracht voor beschikbaar stellen in ruil voor kans op munten.
Bij IOTA wordt dit anders gedaan. In plaats van dat elke zoveel minuten een block met honderden transacties worden gecombineerd en doorgevoerd, moet elke transactie zelf, voordat hij wordt doorgevoerd, twee andere transacties goedkeuren. Deze transacties worden gecontroleerd, zodat uitgesloten is dat ze conflicteren met een andere transactie in het netwerk. Bijvoorbeeld, als je heel snel twee keer hetzelfde bedrag uit wil geven, dan wordt maar één van deze twee transacties goedgekeurd. Deze controle wordt bij blockchain dus gecombineerd in blocks en dat zorgt er voor dat één block bijzonder veel rekenwerk kost. Daarom hebben blockchainsystemen als Bitcoin en Ethereum miners nodig. Echter, doordat de Tangle elke transactie vraagt twee andere transacties te valideren, is dat veel minder werk. Het is dus eigenlijk een blockchain zonder de blocks en zonder de chain. Door het ‘vele handen maken licht werk’ principe wordt de benodigde rekenkracht over zo veel deelnemers verdeeld, dat de gemiddelde smartphone het nog prima aan kan.
Werking van de Tangle. De oudere transacties (links) worden goed gekeurd door de nieuwere transacties (rechts)
Het grote voordeel van zo’n Tangle is dat er geen miners meer nodig zijn. Die hoeven dus niet te worden betaald. Waar een bitcoin transactie inmiddels meerdere dollars kan kosten, is een IOTA transactie bij ontwerp gratis. Verder, in tegenstelling tot blockchain, die traag kan worden bij toename van gebruik als het aantal miners niet voldoende meegroeit, wordt IOTA alleen maar sneller naarmate het gebruik toeneemt. Want hoe meer transacties worden gedaan, hoe meer transacties worden gecontroleerd.
De ontwerpers achter IOTA zijn duidelijk; het is geen virtuele munt en zo is het ook niet bedoeld. Het idee achter IOTA is dat het een infrastructuur kan faciliteren voor het Internet of Things. Waarin, zoals zij voorspellen, microbetalingen een grote rol gaan spelen. Dit is waarom ze het netwerk ook communicatief sterk proberen te maken. Zodat IOTA makkelijk kan communiceren met verschillende soorten blockchains, maar ook met je vaatwasser en je droger. Zodoende kun je bijvoorbeeld instellen dat de wasmachine niet gaat draaien op een bepaald tijdstip, maar zodra de exacte elektriciteitskosten beneden een bepaald peil komen. Wat hij dan automatisch met de energieleverancier verrekent. Dat scheelt ook weer verrassingen achteraf.
Dat de markt van cryptocurrencies volatiel en onzeker is moge duidelijk zijn. Tussen de start en het plaatsen van dit artikel is de waarde van Ethereum met ruim 30% gedaald. Een enkele ether dat in februari dit jaar nog te koop was voor een euro of elf, was vorige week nog drie honderd dertig euro waard. Het schiet alle kanten op en welke netwerken een blijvende invloed op ons leven gaan hebben kan nog niemand zeggen. Maar dat de decentralisatie er is om te blijven, dat is wel duidelijk.
Dit artikel is geschreven door Casper Thalen
