De mogelijkheid om thuis op de bank 3D-films te kijken was er al, maar als je in de afgelopen paar jaar naar een nieuwe televisie zocht, kon je er ook voor kiezen een curved screen–televisie te kopen. Zo’n scherm zou volgens fabrikanten diverse voordelen opleveren ten opzichte van een plat scherm. De kijkervaring zou beter zijn bij een dergelijk scherm, niet alleen omdat het de kijkhoek zou vergroten, maar ook omdat het schermoppervlak groter zou lijken wanneer het gebogen is. Zijn dit verkooppraatjes, of is het gebogen scherm echt een kijkje waard?
Bioscoopervaring
In de meeste bioscopen zijn gebogen schermen al tientallen jaren te zien. Fabrikanten beweren dat deze schermen thuis ook een bioscoopervaring kunnen bieden. Echter, in bioscopen is de voornaamste reden dat ze gebogen schermen gebruiken het feit dat het beeld geprojecteerd wordt door een enkele lichtbron. Bij een plat scherm zou zich vertekening van het beeld voordoen. Ook is de afstand tot het scherm, in verhouding tot de grootte van het scherm, meestal veel kleiner. De vergelijking van een bioscoopscherm en een televisiescherm gaat dus niet op en hier kan geen sterk argument uit voortkomen.
Perceptie van de schermgrootte
De buiging in het scherm maakt echter wel verschil. Als we kijken naar de oppervlakte van het scherm, lijkt dit groter te zijn wanneer het gebogen is.
afbeelding 1
Op de afbeelding zal het gebogen scherm voor de persoon een stuk groter lijken. De afstand tot het scherm in verhouding tot de schermgrootte is echter erg klein. Om wat preciezer te zijn, laten we kijken naar de situatie waarin de breedte van het scherm één meter is en de radius (de straal van de cirkel die de televisie zou maken als je de kromme doortrok) vijf meter. We zien dat de persoon op de afbeelding op een afstand kleiner dan de radius van de televisie zit, omdat zijn kijklijnen een hoek kleiner dan 90 graden maken met de randen van de gebogen televisie. In deze situatie profiteer je dus van een gebogen scherm, als we letten op hoe je de grootte zal percipiëren. Het effect neemt echter snel af naarmate je verder van je televisie gaat zitten. Bij de gemiddelde afstand van 3 meter tot de televisie lijkt het scherm van één meter breed nog geen halve centimeter groter. Dat is een nauwelijks merkbaar verschil met de platte televisie en hiervoor hoef je dus geen gebogen scherm aan te schaffen. Omdat we bij een computerscherm vaak veel dichterbij zitten dan bij een televisie, is het verschil in dit geval een stuk groter. Bij computerschermen of zeer grote televisies houdt het argument dus wel stand.
Kleurbehoud en reflectie
Wat is dan wel een goede reden om een televisie met gebogen scherm te kopen? Volgens fabrikanten geeft een gebogen scherm een grotere kijkhoek en een hoger contrast. De hoek waarin het scherm licht uitstraalt richting je oog met het scherm zelf maakt een verschil in de kwaliteit van het beeld. Bij kijkhoeken dicht bij negentig graden is het kleurbehoud optimaal, maar als we wederom aannemen dat de televisie niet extreem groot is en dat we er niet erg dichtbij zullen zitten, is er geen kleur- of contrastprobleem bij platte televisies. Bij bepaalde computermonitoren kan dit probleem zich wel voordoen. Aan de randen van een computermonitor kunnen de kleuren anders lijken dan is bedoeld als je dicht bij het scherm zit.
Een ander argument dat vaak wordt genoemd is dat zich minder reflectie van de omgeving voordoet op een krom scherm. Dit is ongenuanceerd en niet altijd het geval; omdat het scherm gebogen is zal een kleiner deel van de kamer gereflecteerd worden richting de kijker, maar de reflecties zullen uitgestrekt worden door de kromming van het scherm. Als er een lamp achter of naast je staat wanneer je naar de televisie kijkt zal je daardoor een grotere reflectie te zien krijgen. Of je minder gehinderd wordt door reflectie ligt dus aan de indeling van je kamer.
Positie ten opzichte van het scherm
Natuurlijk zijn de voordelen van een kromme televisie afhankelijk van een goede positie ten opzichte van het scherm. Afbeelding 2 laat zien dat wanneer je binnen het blauwe gebied zit (de driehoek die de randen van het scherm maken met het middelpunt van de cirkel), je zal profiteren van een grotere en betere kijkhoek met het scherm.
afbeelding 2
Echter, wanneer je buiten dit gebied zit zal je het verschil nauwelijks of niet ervaren. Een ander interessant punt is de de verandering van de focus van je oog wanneer je naar verschillende punten op een scherm kijkt. Zit je in het blauwe gebied, dan zullen je ogen minder moeite hoeven doen omdat er minder verschil zit in de afstanden tot het midden en tot de randen van het scherm, maar je ogen zullen nog steeds constant moeten veranderen van focus. Als twee personen op de bank een film willen kijken wordt het dus al lastig om van het gebogen scherm te profiteren in deze opzichten.
Alle verschillen die de ronding in het scherm maakt worden groter naarmate het scherm ook groter wordt. Een groot gebogen scherm neemt echter meer ruimte in dan een plat scherm met hetzelfde beeldformaat en is veel lastiger om met behulp van een beugel aan de muur te bevestigen.
Prijsverschil
Een televisie of monitor met gebogen scherm kost gemiddeld rond de 50% meer dan een plat scherm dat verder dezelfde specificaties heeft. Dit is een erg groot verschil, en als je ervoor kiest om een plat scherm te kopen kun je voor dezelfde prijs als de kromme variant simpelweg een scherm kopen met grotere afmetingen of met betere schermkwaliteit.
Is het de meerprijs waard?
De verschillen die de fabrikanten noemen tussen gebogen en platte schermen zijn nauwelijks merkbaar bij schermen van gemiddeld formaat en zeer situationeel. Voordelen als grotere oppervlakteperceptie, grotere kijkhoeken en kleurbehoud zijn insignificant bij televisies met een schermdiagonaal van gemiddelde grootte. Een gebogen scherm kan in sommige situaties het beeld zelfs benadelen, en het is in tegenstelling tot bijvoorbeeld de 3D-optie geen functie die je uit kan schakelen. Als je op zoek bent naar een computermonitor of een erg grote televisie is een gebogen scherm wellicht een blik waard.
Dit artikel is geschreven door Pieter Dilg
