Als zusje van een bijna identieke tweeling, kwam ik vanaf mijn geboorte in aanraking met een tweeling. Vaak vroegen mensen aan mij, hoe ik in godsnaam mijn twee broers uit elkaar kon houden. Dit was voor mij nooit een probleem, maar voor onze omgeving was het vrij lastig om mijn broers op jonge leeftijd van elkaar te onderscheiden. Zo hebben ze zelfs een keer van klas gewisseld en alleen goede vrienden en familie konden ze echt uit elkaar houden, terwijl ze qua karakter heel verschillend zijn. Tijd om eens op onderzoek uit te gaan hoe identiek een eeneiige tweeling eigenlijk is.
De meeste mensen kennen wel een tweeling in hun omgeving, maar wanneer ben je een eeneiige tweeling en wanneer een twee-eiige tweeling? Dat je veel op elkaar lijkt, betekent nog niet dat je een eeneiige tweeling bent. Als we een stapje terug doen, naar de biologieles op de middelbare school, dan ontstaat een eeneiige tweeling door de splitsing van een bevruchte eicel. De bevruchte eicel deelt zich doormidden, waardoor er twee bevruchte eicellen zijn waaruit twee kinderen ontstaan. Een twee-eiige tweeling ontstaat als er twee eicellen bevrucht zijn door twee zaadcellen. Doordat het twee verschillende eicellen zijn, hebben de personen niet hetzelfde DNA. Stel, je hebt een meisje en een jongen die tweeling zijn, dan zijn ze een twee-eiige tweeling. Daardoor kan je net zoveel op je twee-eiige tweelingbroer of zus lijken als op ieder andere broer of zus; jullie zijn alleen op dezelfde dag geboren. Bij een eeneiige tweeling ligt dit wat anders. Aangezien de tweeling uit dezelfde eicel is ontstaan, heeft de wetenschap heel lang gedacht dat de tweeling hetzelfde DNA zou hebben. Daarom lijken eeneiige tweelingen zoveel op elkaar. Er blijft echter wel een vraagstuk spelen: hoe zou je kunnen verklaren dat de ene helft van de tweeling soms wel een chronische ziekte heeft en de ander niet?
Herkennen van verschillen
Onlangs is er ontdekt dat er toch enige vorm van variatie in de DNA’s van eeneiige tweelingen zit. In een bepaald stuk van de DNA-reeks kunnen er kleine verschillen in de chromosomen zitten, waardoor er verschil in gezondheid kan plaatsvinden. Men suggereert dat er vlak na de splitsing van de eicel iets misgaat bij de deling van de eicel aan één kant van de eeneiige tweeling. Hierdoor is het mogelijk dat bijvoorbeeld het ene deel van de tweeling wel ADHD heeft en het andere deel niet.
Om te ontdekken hoe het DNA van elkaar verschilt wordt er gebruik gemaakt van DNA-methylering. Dit is een techniek die ontdekt is door wetenschappers van de University of Huddersfield, waarbij een moleculair mechanisme ervoor zorgt dat de onderzoekers verschillende genen “aan” en “uit” kunnen zetten. Een tweeling wordt al sinds de geboorte aan diverse factoren blootgesteld; dit kan per kind verschillend zijn. Dit zorgt ervoor dat de methylering status van het DNA ook anders is. Daardoor is het dus mogelijk om toch kleine verschillen in het DNA te zien. Dit gebeurt door middel van High Resolution Melt Curve Analysis (HRMA), waarbij gekeken wordt naar de waterstofbindingen binnen het DNA. Het DNA wordt blootgesteld aan hoge temperaturen waardoor de waterstofbindingen in het DNA breken. Hoe meer waterstofbindingen er in DNA aanwezig zijn, hoe hoger de temperatuur moet zijn om deze allemaal te breken. Als het ene DNA sterker gemethyleerd is, zullen er meer verbindingen verbroken moeten worden en ligt de temperatuur hoger. Dit wordt vervolgens met het andere DNA vergeleken, om te kijken wat de verschillen zijn.
Dat de wereld gefascineerd is door tweelingen speelt al zeker decennia. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de interesse voor tweelingen al groot onder de onderzoekers. In het concentratiekamp Auschwitz werden Joodse tweelingen onderzocht door dokter Jozef Mengele, ook wel de engel des doods genoemd. In de onderzoekswereld liep je als onderzoeker al gauw tegen ethische grenzen aan. In Auschwitz, waar men ver van de buitenwereld zat, waren die grenzen al gauw vervaagd. Zodra men wist dat je tweeling was, werd je eruit gepikt en naar “Oom Mengele” gebracht om vervolgens in veel gevallen niet meer terug te keren. In eerste instantie leken de kinderen gelukkig, want ze mochten hun kleren en haar houden en kregen zelfs snoep. Zodra de experimenten begonnen, was dit afgelopen en veel van hen hebben deze experimenten niet overleefd. Zo heeft Jozef Mengele ooit een tweeling aan elkaar genaaid zodat hij zijn eigen Siamese tweeling had. Na de oorlog is Mengele gevlucht naar Zuid-Amerika, om vervolgens in Argentinië en Brazilië te verblijven.
Tweelingendorp
In Brazilië, vlak bij de Argentijnse grens, is sinds 2009 een klein dorpje, Cândido Godói, veel in het nieuws. Opvallend is namelijk dat het percentage tweelingen daar rond de tien procent ligt, wat vergeleken met de gebruikelijke 1,8% hoog is. Het aantal identieke, eeneiige tweelingen ligt er ook een stuk hoger, namelijk acht op de zeventien tweelingen. Dat tweelingdorpen bestaan, wordt door de wetenschap niet als opmerkelijk bestempeld. In Afrika en India bestaan ook dit soort dorpen; dit wordt vooral gewijd aan genetische isolatie en incest. Toch kwam het dorp in 2009 niet voor niets in het nieuws, want een Argentijnse historicus, Jorge Camarasa, suggereert dat Jozef Mengele zijn experimenten heeft voortgezet in Brazilië en Argentinië. Camarasa is een specialist op het gebied van naoorlogse nazivlucht richting Zuid-Amerika. Na gesproken te hebben met verschillende inwoners van het Braziliaanse dorpje, is hij ervan overtuigd dat Mengele met de inwoners van het dorpje heeft geëxperimenteerd. De tweelingen hebben namelijk veelal blond haar en blauwe ogen, precies naar de filosofie van Adolf Hitler en Jozef Mengele. Er wordt gesproken dat Mengele vaak een bezoek bracht aan het dorp, maar daar slechts als veearts kwam. Anderen getuigen weer dat hij inderdaad vrouwen heeft behandeld met preparaten en medicijnen. Wat precies de oorzaak van de “Twin-boom” is ligt waarschijnlijk in het midden, maar het blijft opmerkelijk dat er veel blonde mensen met blauwe ogen zijn geboren.
Facts
In West-Europa worden gemiddeld per duizend bevallingen 13 tweelingen geboren. In Nederland ligt dit aantal echter een stuk hoger, namelijk 18 tweelingen per duizend bevallingen. Van al deze tweelingen zijn ongeveer 65% twee-eiig en dus slechts 35% eeneiig. In de afgelopen 20 jaar neemt het aantal geboren tweelingen in Nederland af. Dit komt mede doordat tijdens IVF-behandelingen er maar één embryo wordt teruggeplaatst en niet meerderen zoals in de jaren tachtig en negentig gebruikelijk was. Daarnaast is aangetoond dat de kans op een meerling (tweeling of meer) toeneemt als je ouder wordt.
Niet alleen bij mensen bestaat het fenomeen tweelingen, ook in het dierenrijk komt het voor. Bijna een jaar geleden is bij de geboorte van een nest puppies in Zuid-Afrika iets bijzonders gebeurd. De moeder, die door middel van een keizersnee moest bevallen werd geholpen door een dierenarts; hij merkte tijdens de bevalling op dat twee puppies aan dezelfde placenta zaten. Twee weken na de geboorte zijn de puppies onderzocht en bleek inderdaad dat ze een eeneiige tweeling zijn. Dit was voor het eerst dat wetenschappelijk bewezen werd dat honden ook tweeling kunnen zijn.
Bekende Tweelingen
De meeste mensen kennen wel een tweeling, mocht dit niet zo zijn hier een rijtje met beroemde tweelingen: Ronald en Frank de Boer, Mary-Kate en Ashley Olsen, de mannen van de bekende verzekeringsreclame Tom en Tim Coronel.
Dit artikel is geschreven door: Noortje Stolk
