Als je aan studenten iets vraagt over spelletjes, dan kom je al snel bij drankspelletjes terecht. Mexen, kingsen, driemannen, noem het maar op. Daarnaast wordt er natuurlijk veel online gespeeld. Jongens van 25 jaar hebben nog steeds een Xbox op hun kamer en zijn helemaal door het dolle heen als de nieuwe FIFA uitkomt. Gelukkig heeft het oude vertrouwde bordspel haar charmes niet verloren, want er zijn veel mensen die nog steeds Monopoly of Risk in levensechte vorm spelen. Om je op de spelletjesavonden tijdens oud en nieuw of wintersport goed voor te bereiden op een potje Kolonisten van Catan, volgen hier wat instructies om als winnaar uit de bus te komen.

De basis

Om het spel te winnen, moet je uiteraard weten hoe het spel gaat. Een goed spel zou geen goed spel zijn zonder een mooi verhaal eromheen, zo ook bij Kolonisten van Catan. Na een onstuimige ontdekkingstocht over de wereld, kom je aan op het onbekende eiland: Catan. Het eiland bevat een zeer vruchtbare grond en heeft vele grondstoffen. Hierdoor komen ook andere ontdekkingsreizigers op het eiland af. Het is jouw taak om Catan te koloniseren en de beste plaatsen voor het winnen van de grondstoffen uit te kiezen. Hierdoor kan je in een rap tempo straten, dorpen en steden bouwen. Hiermee verdien je overwinningspunten. Diegene die het eerst tien overwinningspunten behaalt is de winnaar.

Het spel begint door het eiland op te bouwen, dit gebeurt door de 37 tegels met de grondstoffen: erts, graan, wol, hout en steen en de watertegels aan de randen in de juiste positie neer te leggen. Op elk stuk land wordt een willekeurig getallenfiche neergelegd, wordt dit cijfer gegooid met de dobbelstenen dan ontvang je die grondstof. De oudste speler mag één dorp en één straat neerleggen. Het dorp moet op een hoek van minstens één landtegel staan en de straat moet tussen twee landtegels inliggen. Hierna zijn de spelers met de wijzers van de klok mee aan de beurt. Als de laatste speler zijn eerste dorp en straat heeft neergelegd is die speler weer aan de beurt. De volgende spelers zijn tegen de klok in aan de beurt, totdat iedereen twee dorpen en twee straten heeft gepositioneerd. Elke speler krijgt de grondstofkaarten van de landtegels die aan één van de geplaatste dorpen ligt, de speler mag zelf kiezen welk dorp dit is. Nu kan het spel beginnen!

Het spel wordt met de wijzers van de klok mee gespeeld en in elke beurt kan een speler drie dingen doen. Als eerste gooit de speler met de twee dobbelstenen. Het getal dat de worp is, geeft aan welke grondstoffen alle spelers krijgen. Elk dorp dat grenst aan de landtegel met daarop het gegooide getal krijgt die grondstof. Er is echter een uitzondering: als er zeven wordt gegooid, dan krijgt niemand grondstoffen. De struikrover komt namelijk om de hoek kijken. Als een speler meer dan zeven kaarten in zijn handen heeft, dan moet hij de helft afstaan. De speler mag zelf bepalen welke kaarten dit zijn. De speler die aan de beurt is mag de struikrover verplaatsen naar een landtegel naar keuze. Als het getal op deze landtegel wordt gegooid, mag deze grondstof niet geoogst worden. Je kan hier dus flink jouw medespelers mee dwars zitten! Daarnaast mag de speler die de struikrover verplaatst een kaart trekken bij de speler waarvan een dorp grenst aan de landtegel waar de struikrover op is geplaatst. Zijn dit meerdere spelers, dan mag de actieve speler een speler kiezen. Na het oogsten mag je handelen. Dit kan in een van de havens zijn waar je met je dorp aanstaat of dit kan je met de medespelers zijn. Daarnaast kan je met de bank ruilen, dit gebeurt in een 4 tegen 1 ratio, bijvoorbeeld 4 schapen tegen één graan. Vervolgens mag je bouwen. Aangezien dorpen niet aan elkaar mogen grenzen, zul je eerst een weg moeten bouwen en daarna pas een dorp. Verder kun je een dorp uitbreiden tot een stad. Naast het bouwen van dorpen, wegen en steden kun je ook ontwikkelingskaarten kopen. De eerste soort ontwikkelingskaart is een gebouw. Denk hierbij aan een universiteit of bibliotheek, dit levert je één extra overwinningspunt op. De tweede soort zijn de technische ontwikkelingen, hiermee kan je aan bepaalde grondstoffen komen. De laatste soort zijn de ridders, deze beschermen je tegen de struikrover. Als jij een ridderkaart speelt dan mag je de struikrover verplaatsen en kun je dus jouw gebied beschermen. Verder leveren de ridderkaarten extra punten op; heb jij twee ridderkaarten of meer en de meeste ridderkaarten van alle spelers dan heb je de grootste riddermacht en krijg je twee extra overwinningspunten.

Ieder dorp levert je één overwinningspunt op, elke stad levert je twee overwinningspunten op en heb jij de langst aaneengesloten weg van minstens vijf wegen of meer, dan heb jij de langste handelsroute wat je twee extra overwinningspunten oplevert. Diegene die als eerste tien overwinningspunten heeft wint het spel.
 

Tips and Tricks

In tegenstelling tot andere spellen heeft Kolonisten van Catan niet een optimale strategie, omdat elke keer het speelbord weer anders is. Er zijn wel veel tips en tricks om je een betere positie in het spel te geven.
Natuurlijk is het begin van het spel van levensbelang. Dat je misschien niet de oudste speler bent en daardoor niet als eerste aan de beurt bent, hoeft niet in je nadeel te werken. Statistisch gezien zijn de landtegels met de getallen 5, 6, 8 en 9 de meeste voordelige tegels om een dorp aan te bouwen. Men denkt echter niet aan de omliggende getallen en staart zich vaak blind op deze getallen. Je kan daarom beter naar de omliggende getallen kijken dan alleen maar naar een zes of een acht met daar omheen een twee en een twaalf. Zo haal je namelijk veel minder grondstoffen op, dan wanneer je naar het totaal kijkt.
Daarnaast zijn hout en graan, statistisch gezien, de meest waardevolle grondstoffen. Denk daarom bij het plaatsen van je eerste en tweede dorp aan dat je dorp grenst aan een landtegel met hout ofwel graan. Lukt dit niet, probeer dan richting hout of graan te bouwen.
Met je eerste twee dorpen haal je weinig grondstoffen binnen. Het is daarom belangrijk om in de beginfase gelijk je nederzetting uit te breiden. Bouw echter niet als een losbol in het rond, maar probeer een goede strategie te bedenken richting grondstoffen die je nog niet of weinig in je bezit hebt. Dus niet zomaar doelloos straten bouwen, maar bedenk waar je naar toe wilt en wat slim is om te doen.
Mocht je veel grondstoffen binnen krijgen dan is het erg verstandig om te investeren in ontwikkelingskaarten. Dit lijkt misschien nutteloos bij aanvang van het spel, maar elke ontwikkelingskaart kan ergens in het spel van pas komen. Daarnaast levert het je vaak extra overwinningspunten op. Het is namelijk onmogelijk om met alleen dorpen en steden tien punten te halen, daar is het bord simpelweg te klein voor. Kies daarom voor bijvoorbeeld de langste handelsroute of de grootste ridderwacht om extra punten binnen te slepen.
Bij veel spellen is het belangrijk om je tegenstanders goed in de gaten te houden, zo is dat hier ook het geval. Onthou welke grondstoffen zij krijgen en creëer hiermee een betere positie voor jezelf. Als je weet dat een van je tegenstander een bepaalde grondstof niet binnenkrijgt, kun je een goede ruilpositie bepalen. Door de grondstoffen van je tegenstanders goed te weten, kun je  met de struikrover de grondstof die jij nodig hebt wegpakken van je tegenstanders.
Als laatste tip wil ik je meegeven dat een spel spelen vooral een sociaal aspect heeft, namelijk de “gunfactor”. Niemand wil dat de asociale persoon in het spel wint. Wees daarom een beetje lief voor je tegenstanders en zorg ervoor dat ze jou niet gaan dwarsbomen. Men speelt immers liever samen met een sociaal en aardig persoon, dan iemand die veel streken uithaalt. Denk dus aan je imago, want meedoen is nog altijd belangrijker dan winnen!
 

Wereldkampioenschap

Sinds 2008 tot 2010 werd er elk jaar een wereldkampioenschap Kolonisten van Catan georganiseerd. Vanaf 2010 is dat iedere twee jaar. Fanatiekelingen van over de hele wereld komen bij elkaar om potjes Kolonisten van Catan te spelen. In 2010 is de Nederlander Erwin Pauëlsen wereldkampioen geworden. Dit jaar wordt het wereldkampioenschap gehouden in Durango in de Verenigde Staten. In de All Time High Score List staat Nederland nu op de tweede plaats, dus wie weet pakt Nederland dit jaar wel weer de wereldtitel. Daarnaast is er een Europese titel, elk land mag twee mensen afvaardigen die tegen de rest van Europa spelen. Afgelopen jaar is namens Nederland, Pieter van Everdingen 8e geworden.

Dit artikel is geschreven door: Noortje Stolk.